Het rommelt al een tijdje, maar Blokker heeft vandaag dan toch echt surseance van betaling moeten aanvragen bij de Rechtbank in Amsterdam. De toekomst van Blokker wordt de komende tijd onderzocht door een bewindvoerder. De winkels blijven ondertussen gewoon open, maar de webshop is dicht.

Directeur Pauline Boerman laat in een verklaring weten dat het bedrijf er de afgelopen jaren alles aan heeft gedaan om de keten te moderniseren en de winstgevendheid te verbeteren. Maar de schulden uit de coronatijd en een wisseling van kredietverstrekker drukten te zwaar op de liquiditeit van de retailer, met een surseance tot gevolg.

,,Opnieuw is Blokker een voorbeeld van een winkelbedrijf waar succes van gisteren niets zegt over succes van morgen. Blokker heeft de tekenen des tijds niet goed weten in te schatten”, zegt retailexpert Paul Moers tegen De Ondernemer. ,,De kans op een doorstart wordt knap lastig met die hoge schuldenpositie. Alleen als partijen fors water bij de wijn doen en er een ijzersterk plan op tafel komt is er een kans.”

Naast de forse schuldenlast hebben volgens Moers ook de uiterst terughoudende consument en de forse kostenstijgingen hun parten gespeeld. ,,Blokker heeft ook onvoldoende aan vernieuwing gedaan en vooral te weinig aan beleving. Tot slot de giga concurrentie van succesvolle ketens en Chinese webwinkels.”

Teveel succesvolle concurrenten voor Blokker

Volgens Moers heeft eigenaar Michiel Witteveen, die Blokker in 2019 overnam van Blokker Holding, niet op tijd de veranderde functie van retail ingezien. ,,De logistieke functie is door internet minder belangrijk geworden, maar service en inspiratie zijn juist cruciaal geworden als je geen discounter bent. Verder had hij onvoldoende oog voor de andere spelers in de markt die wel succesvol waren en een grote bedreiging zouden worden. Denk specifiek aan Action, HEMA, IKEA en Chinese webwinkels.”

Volgens Moers had het succesvolle Blokker van weleer te maken met een heel ander krachtenveld. ,,Vroeger waren er slechts twee grote concurrenten en nu zijn dat er een groot aantal, inclusief webwinkels. Dat is dus een ander spel. Dan moet je echt zorgen dat je waardepropositie weer uniek en onderscheidend wordt.”

Olaf Zwijnenburg, sectormanager Retail & Groothandel bij Rabobank, vindt de situatie rond Blokker vooral heel treurig voor de mensen die bij Blokker werken. ,,Tragisch, vooral voor alle werknemers”, is zijn eerste reactie. Hij verwijst naar een zeldzaam interview van Jaap Blokker uit 2002, waarin hij vertelt hoe hij het bedrijf zelf heeft opgebouwd en dat het gaat om de ménsen die er werken. ,,En juist voor die mensen is de huidige onzekerheid heel erg”, vindt Zwijnenburg.

Hij ziet de surseance als een implosie van een echt winkelimperium. ,,Het einde van een iconisch tijdperk in de Nederlandse retail nadert. In de gloriejaren domineerde het Blokker-familiebedrijf de Nederlandse winkelstraten met formules als Blokker, Intertoys, Bart Smit, Leen Bakker, Big Bazar, Marskramer, Casa en Xenos. Bij het overlijden van Jaap Blokker in 2011 bestond Blokker Holding uit 14 ketens met bijna 25.000 medewerkers, bijna 3.000 winkels en een omzet van 2,7 miljard euro.”

Kansen in de winkelstraat

Ook Zwijnenburg concludeert dat de retailmarkt de afgelopen tientallen jaren steeds uitdagender is geworden. Toch blijft hij hoop houden voor de toekomst. ,,Het is altijd schrikken als er een icoon uit de Nederlandse winkelstraat verdwijnt, maar de winkelstraat is veerkrachtig. Transities bieden ook kansen voor nieuwe aanbieders met bijzondere concepten. De omzet van fysieke retail blijft significant, net als de sociale meerwaarde in dorpskernen en stadscentra. Wij zien met name kansen voor grote ondernemingen en kleinere nichespelers.”

Er zullen steeds minder, maar wel grotere ondernemingen overblijven. Zwijnenburg: ,,Overlevers bieden in fysieke winkels de belangrijke sociale meerwaarde die online niet vervangen kan worden. Zij weten bricks en clicks naadloos met elkaar te verbinden. Voor lokale, zelfstandige winkels en niche spelers blijven er kansen, mits zij een echte relatie met de klant opbouwen en onderscheidend zijn.”

Emeritus hoogleraar en retailconsultant Cor Molenaar denkt dat het begin van het einde van Blokker eigenlijk dertien jaar geleden al is ingezet, met het overlijden van oprichter Jaap Blokker op 69-jarige leeftijd. Hij stond tot op het eind zelf aan het roer van zijn bedrijf en had zich (nog) niet met zijn opvolging bezig gehouden. ,,Jaap Blokker was een bevlogen ondernemer die het retailvak helemaal snapte. Hij had een succesvol retailmodel neergezet, maar hij was ook heel dominant binnen het bedrijf. Hij bepaalde alles. Er kwamen na zijn dood allerlei mensen op die positie die niet door hem ingewerkt waren. Blokker is daar nooit overheen gekomen.”

Volgens Molenaar is het oude model van Blokker te lang in leven gehouden. ,,Mensen gingen alleen naar Blokker als ze iets nodig hadden. Maar je kunt tegenwoordig alles op internet kopen. Je moet relevant zijn voor de klant. De doelgroep van HEMA wordt helemaal gelukkig in die winkel, of ze nu iets nodig hebben of niet. Maar als Hema een paar jaar geleden niet was veranderd, bestonden ze nu ook niet meer.”

,,Mensen gaan nu graag naar Action, maar die zal ook ooit een keer moeten veranderen om te overleven", vervolgt Molenaar. ,,We hebben te maken met een dynamische markt, waarin bedrijven komen en gaan. Vernieuwing is belangrijk. Je moet met de jongere generaties samenwerken en samen met nieuwe ideeën komen.”

Lees ook: Het geheim van Action, Zeeman en Wibra: ‘Flinterdun lijntje tussen winst en verlies’