Tekst: Ine Cup. 11-09-2023. Algemeen Dagblad

Dit is waarom sommige zelfstandige modezaken lopen als een tierelier, terwijl andere winkels op omvallen staan

De modewereld heeft het niet makkelijk. Na een coronacrisis kreeg ze hoge energiekosten en personeelstekorten voor de kiezen. De ene na de andere modeketen kampt dan ook met financiële problemen, zoals afgelopen week nog Shoeby. Toch lijken sommige modezaken nergens last van te hebben. Wat is hun geheim?

Buiten is het tropisch warm, bij Maribelle Mode aan de Voorstraat in Klundert is het aangenaam koel. Dat lijken de klanten te weten, want ze blijven binnendruppelen. Nelda Broere (34), die de damesmodezaak een half jaar geleden overnam, is niet ontevreden over de klandizie op zo’n doordeweekse zomerse middag. ,,Voor hetzelfde geld gaan mensen van het mooie weer genieten en zie je niemand.”

Klanten zijn gasten die de moeite nemen om naar jouw winkel te komen.

Persoonlijke benadering

Maribelle Mode is een van die winkels die doorgaan waar andere modewinkels omvallen. Volgens Broere door de persoonlijke benadering van de klant. ,,Het gaat om de aandacht en de service die je je klanten kan bieden. Het zijn gasten die de moeite nemen om naar jouw winkel te komen. We kennen onze klanten, weten wat ze leuk vinden en zorgen ervoor dat ze met een goed gevoel de deur uitgaan.”

Terwijl vier verkoopmedewerksters - ‘we hebben totaal zes medewerksters’ - druk zijn met het uitpakken van de nieuwe collectie en het helpen van klanten, begroet Broere een paar klanten die binnenkomen om door de rekken te struinen. Haar clientèle komt voornamelijk uit Klundert en omgeving. ,,We hebben echt een regiofunctie. Vaak zien we ook dochters die in een grote stad wonen en toch met hun moeder naar ons komen. Dan kunnen ze het in de stad niet vinden. ‘Jullie weten goed wat bij mij past en wat ik leuk vind’, krijgen we dan te horen.”

Haar oud-werkgever Van Tilburg Mode in Nistelrode is haar grote voorbeeld. ,,Daar heb ik zoveel geleerd. Je klanten kennen, fijne collega’s, een goede werksfeer. Alle medewerkers zijn hier echt al heel lang. Ik ken ze al van toen ik hier zelf weekendhulp was tijdens mijn studie. Die stabiliteit zegt ook iets over het werken met klanten.”

Van haver tot gort

Klanten van haver tot gort kennen, dat is de kracht van het midden- en kleinbedrijf, zegt ook Paul te Grotenhuis, woordvoerder van INretail, brancheorganisatie voor de non-food detailhandel. ,,De winkelier weet wat zijn klant de vorige keer heeft gekocht en wat daarbij past. Je ziet dit soort winkels vaak op dorpsniveau, waar je elkaar overal tegenkomt. De gunfactor speelt daarbij een belangrijke rol. En vergeet niet het belang van medewerkers die vaak jaren in dienst zijn.”

Daarbij komt volgens Te Grotenhuis dat zelfstandige ondernemers hun eigen collectie kunnen samenstellen. ,,Ze hebben vaak het vermogen om onderscheidende merken te voeren en weten merken goed te combineren. Zo geven ze hun winkel een eigen gezicht. In tegenstelling tot grotere ketens, waar overal hetzelfde hangt. Die moeten de hele collectie aanbieden.”

Weidewinkels

Een heel ander soort winkel dan de zelfstandige eenmanszaak, maar eveneens een ‘dorpswinkel’ die het moet hebben van service, aandacht en een uitgekiend aanbod, is de zogenoemde weidewinkel. Van Tilburg in Nistelrode is volgens Te Grotenhuis een ‘sterspeler’ in die categorie. ,,Net als Bastiaansen Modestad in Bavel en Piet Zoomers in Den Bosch. Winkels waar je halve dagen kunt verblijven, sommige hebben zelfs een horeca-afdeling. Ze zijn vaak te vinden in dorpen en misschien wel honderd jaar geleden ontstaan toen de kleermaker nog op pad ging in het gebied. Vroeger was het een boerderijwoning met daarachter een weiland. De woning groeide uit tot modezaak en het weiland werd parkeerplaats, vandaar de naam.”

Die gratis parkeerplaats voor de deur blijkt een niet te onderschatten succesfactor van zaken als Maribelle Mode en weidewinkels. ,,Je kunt hier voor de deur gratis parkeren”, knikt Nelda Broere naar de parkeerplaatsen langs de gracht in de Voorstraat, pal voor haar zaak. ,,Maar ja, als de gemeente besluit de straat af te sluiten vanwege werkzaamheden, dan kan dat ook weer zomaar flinke gevolgen hebben voor de winkel. Het succes van je winkel heb je niet helemaal in eigen hand.”

‘Familiebedrijven denken over generaties heen’

Een ander sterk punt van zelfstandige ondernemingen is het feit dat ze niet gebonden zijn aan aandeelhouders, zegt Te Grotenhuis: ,,Het zijn vaak familiebedrijven die heel gedegen in elkaar zitten. Die denken over generaties heen. Dat is totaal anders dan bedrijven die hun aandeelhouders elk jaar tevreden moeten stellen.”

BoMonT is zo'n familiebedrijf. Begonnen met een winkel in Domburg telt het bedrijf inmiddels dertien vestigingen, een webshop en 440 medewerkers. De laatste jaren rukte het bedrijf op in Brabant, waar het inmiddels winkels heeft in Roosendaal, Etten-Leur, Tilburg, Den Bosch en Udenhout. Van origine een zaak voor woonaccessoires, besloot eigenaar Ron Bouwman in 1995 aantal jaren ook kleding te gaan verkopen.

Beheerste groei

Het geheim van BoMonT? ,,Wij groeien heel beheerst”, zegt Bouwman, bij wie de nieuwe generatie in de vorm van zijn zoon in de startblokken staat. Zijn streven is om een gezond bedrijf over te dragen. ,,Bij veel ketens ligt er druk op snel groeien. Bij ons hoeft het niet. Als het blijft zoals het nu is, is het ook goed. Een groot deel van de panden is ook ons eigendom, zodat je de kosten kunt beheersen.” Daar komt bij dat hij in 2020 een energiecontract afsloot voor vijf jaar én ontvangen coronasteun snel terug kon betalen omdat toeristen massaal richting Zeeland togen toen het weer kon.

Naast de stenen winkels heeft BoMonT een webshop. ‘Onze veertiende winkel’ aldus Bouwman. Volgens Paul te Grotenhuis van INretail een van de manieren om ‘mee te gaan met de klant’, net zoals actief zijn op social media.

Daar kijkt Nelda Broere van Maribelle Mode iets anders tegenaan, want haar winkel heeft geen webshop. ,,We bieden via social media mogelijkheden ter oriëntatie en voor ’t reserveren van artikelen. De focus ligt bij ons op de klant die de moeite neemt om de winkel te bezoeken en die leggen we dan ook volledig in de watten.”

‘Het lijntje tussen winst en verlies is heel dun’

,,Het succes van zelfstandige winkels is de combinatie van persoonlijke aandacht door medewerkers met expertise vanuit een aantrekkelijke locatie”, zegt Olaf Zwijnenburg, sectormanager Retail & Groothandel bij de Rabobank. ,,Maar je kunt niet stellen dat zelfstandige winkels succesvoller zijn dan ketens. Ik ken helaas ook veel zelfstandige winkels die niet goed genoeg draaien. Vergeet niet dat er in de afgelopen 15 jaar ruim 5000 modewinkels zijn verdwenen.”

Op hoofdlijnen zit iedereen in dezelfde lastige fase. Zo is er sprake van dalende brutowinsten door gestegen kosten. De hogere kosten kunnen niet allemaal worden doorberekend zonder omzet en marktaandeel te verliezen. Het lijntje tussen winst en verlies is bij allebei even dun. Met een omzetdaling of kostenstijging van ‘slechts’ 10 procent is vaak de hele winst weg en soms ook meer dan dat. Van de vier à vijf procent onder aan de streep moeten bedrijven ook nog eens de middelen halen om stevig te investeren in toekomstbestendigheid, eventuele digitalisering en mogelijke verduurzaming. En dan is de terugbetalingsplicht van de opgebouwde belasting- en coronaschulden nog niet meegenomen. Grote uitdagingen dus, ook voor zelfstandige ondernemers.